Milenyum olarak adlandırılan 2000’lerin ilk 10 yıl döneminin sonunda insanlığa ‘selam veren’ ve yıllar içinde bir anlamda ‘agora’ işlevi gören Twitter (yeni adıyla X), bu aralar ‘kaçan kullanıcılar’ ile gündemde. Yazar Stephen King’den, İngiltere merkezli The Guardian gazetesine kadar uzanan bir yelpazede gidilen yer ise Twitter’a hayli benzeyen platform ‘Bluesky’.
Twitter’ın dört kurucusundan biri olan ve uzun süre şirketin CEO’su olarak görev yapan Jack Dorsey, Kasım 2021’de görevinden istifa etti. Tesla ve SpaceX’in CEO’su Elon Musk, Nisan 2022’de 44 milyar dolar karşılığında Twitter’ın yeni sahibi oldu.
Musk yönetimiyle birlikte algoritmasıyla ilgili eleştirilerin hedefinde olan platform, adını ‘X’ olarak değiştirmişti. ABD’de geçen ay tamamlanan başkanlık seçimi süreciyle birlikte Trump’a verdiği destekle gündemden düşmeyen ve ‘Hükümet Verimliliği Bakanı’ olması beklenen Musk, Trump’la olduğu fotoğrafları paylaşmaya devam ediyor.
Platformu satın aldıktan sonra “Sanırım saat 3’ten sonra tweet atmamam gerekiyor” diyen Musk, hâlen platformu aktif olarak gece saatlerinde kullanıyor.
‘X’ toplam kullanıcı sayısını paylaşmıyor ancak platformu her gün 245 milyon kişi aktif olarak kullanıyor. 25-34 yaş arasındaki kullanıcılar, yüzde 36.6 ile platformdaki en kalabalık grup.
Yeni meydan
En basit yoldan, ‘X’ adını alan Twitter’ın görünümüne benzeyen Bluesky, 2019 yılında Twitter bünyesinde araştırma girişimi olarak kurulmuştu. Şirket bu sırada yatırımcılardan on milyonlarca dolar fon topladı.
Twitter kurucusu Jack Dorsey’in başında olduğu oluşum, Mayıs 2024’te Dorsey’in yönetim kurulundan istifasının ardından CEO Jay Graber ile yoluna devam ediyor. Dorsey, eylül ayında platformdaki hesabını da sildi.
İlk kez Şubat 2023’te kullanıma sunulan ve sadece davetiyeyle üye kabul eden uygulama, bu yılın şubat ayından beri ücretsiz olarak herkesin kullanımına açık.
‘Merkeziyetsiz bir sosyal medya platformu’ olduğunu vurgulayan Bluesky, ‘Authenticated Transfer’ adlı bir protokol üzerine kuruldu. Bu, kullanıcıların verilerini şirketin sahip olduğu sunucular dışındaki sunucularda barındırabileceği anlamına geliyor.
Seçilen kullanıcı adının sonuna ‘.bsky.social’ ekleniyor. Bunun nedeni, Bluesky’ın kullanıcılara kendi web sitesi alan adlarını kullanıcı adı olarak kullanma imkânı vermesi. Örneğin, eğer ‘Adiniz.com’ alan adına sahipseniz, Bluesky’deki kullanıcı adınız ‘@Adiniz.com’ olabilir.
Platform, X’e benzer şekilde 300 karakterlik metin paylaşımının yanı sıra fotoğraf ve video paylaşımına da izin veriyor.
Platformda önerilen gönderiler ve içeriklerin yer aldığı, X’teki ‘For You’ (Senin İçin) akışına benzeyen bir ‘Discover’ (Keşfet) akışı var. Ayrıca, yalnızca takip ettiğiniz diğer Bluesky kullanıcılarının gönderilerini içeren bir ‘Following’ (Takip Edilenler) akışı da mevcut.
Uygulamada ayrıca hesapları bir kullanıcının ilgi alanlarına göre gruplandırmak için tasarlanmış ‘Listeler’, gördüğünüz gönderi türlerini bir konu ya da anahtar kelimeye göre uyarlamanıza olanak tanıyan ‘Feed’ gibi özellikler de var.
CEO Jay Graber’ın “Taciz, botlar, spam ve diğer platformları rahatsız eden diğer pek çok sorun yok” diyerek tarif ettiği Bluesky’ın abone artışında, bu yıl yaşanan iki büyük kırılmaya işaret ediliyor. Birisi 220 milyon nüfuslu Brezilya’da ‘X’in yasaklandığı ağustos ayı, diğeri ise geçen ay Trump’ın zaferiyle sonuçlanan ABD başkanlık seçimi.
ABD seçimi öncesi, Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi Meta’nın X-benzeri platformu Threads, ülkede Bluesky’ın beş katı günlük aktif kullanıcıya sahipti. Ancak Meta’nın siyasi içerikleri ve haberleri daha az görünür hâle getirme politikası, kullanıcı kaybına yol açtı.
Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg, bu kararı ‘platformların tarafsız bir konumda kalmasını sağlama çabası’ nedeniyle aldıklarını söyledi.
Platformun üye artışındaki nedenlerden biri de ABD’li pop ikonu Taylor Swift’in hayran kitlesi ‘Swifties’ adı verilen grup. Aynı şekilde Beyonce ve Güney Koreli müzik grubu BTS için de hayran toplulukları kuruldu. Hayran toplulukları çok büyük olmasa da üyeler çok aktif paylaşım yapıyor.
Eylül ayında 9 milyon kullanıcısı olan platformun bugünkü üye sayısı 20 milyonu aştı.
Bluesky, üye ve etkileşim sayılarına ilişkin istatistikleri yayınlıyor.
Musk yönetimiyle birlikte paralı üyelik seçeneği de sunan ‘X’in aksine Bluesky, bu yöntemi kullanmak istemediğini söylüyor. Platform bunun yerine, insanların kullanıcı adlarındaki özel alanlar için ödeme yapmalarını sağlamak gibi ücretli hizmetler üzerine çalıştığını açıkladı.
Dahası
Google Chrome eklentisi Porto, X gönderilerinizi Bluesky’a taşımanıza yardımcı oluyor. Ancak verdiğiniz yanıtlar ya da yeniden gönderileriniz bunlara dahil değil.
Füsun Sarp Nebil’in yazısı: ‘Eski sosyal medya çağı sona erdi’
The New Yorker karikatürü: ‘Bluesky’
