İhtarname Kavramı
Uyarıya ihtar denir.[1] Bir şeyi birine hatırlatmaya ihtar denir.[2] Resmi ihtar yazısına ihtarname denir.[3] Noterlik Kanunu Yönetmeliği[4] madde 98: “ Her türlü hukuki işlemlerde muhatabına kanun, sözleşme, örf ve adetten doğan hak ve-isteklerin yazılı şekilde bildirilmesi veya haber verilmesi için yapılan işlemlere ihtarname veya ihbarname denir.” şeklinde düzenlenmiştir. Kişinin taleplerini yazarak muhatabına gönderdiği evraka ihtarname denir. Türk hukuk sisteminde ihtarname iki biçimde gönderilir. Bunlar noterden ihtarname çekmek ve PTT, telgraf vb. aracılığıyla ile ihtarname çekmektir.
Noterden İhtarname Çekmek
Uygulama da noterden ihtarname çekilebilir. Hukuki olarak en sağlıklı ve resmi yol budur. Noterlik Kanunu[5] madde 60: “ …protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek…” şeklinde düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman ihtarnamenin noterden çekildiği anlaşılmaktadır.
Noterden Çekilen İhtarnamenin Konusu
Türk hukuk sisteminde ihtarnamenin konusunu Türk Hukukun da bulunan bütün sözleşmelerden oluşan haklar, bir sözleşmenin sona erdirilmesi, bir sözleşme kurulması, kira sözleşmesinin sona ermesi, iş sözleşmesinde dolayı ihtarlar, mal alım satımdan dolayı ihtarlar, boşanma davalarından dolayı ihtarlar, bir hakkın ileri sürülmesi, bir hakkın ihlalinin önlenmesi vb. oluşturmaktadır.
Noterden İhtarname Çekmenin Amacı
Noterden ihtarname çekmek resmi bir işlem olmaktadır. Bu işlemin birden fazla amacı olabilmektedir. Birincisi ilgili kanunlardan doğan zorunluluk halinin mevcut olmasıdır. İkincisi muhatap ile ileri ki aşamalarda oluşabilecek uyuşmazlıklarda gönderilen ihtarnamenin bir nevi ispat aracı olarak mahkemeye sunulabilmesidir.
İhtarname konusunda hukuki desteğe ihtiyacınız varsa bana ulaşabilirsiniz
İhtarname Nasıl Yazılır
İhtarnameyi göndermek resmi bir işlem olduğundan dolayı ihtarname de ki kullanılan dilin de resmi bir dil olması gerekmektedir. Açık, anlaşılır, net bir üslup kullanılması gerekir. İhtarname şekil olarak dilekçe şeklinde yazılmalıdır. Uygulama da ihtarnameyi gönderecek kişi de yazabilir fakat ileri ki aşamalarda hak kaybına neden olmamak için ihtarnamenin avukat tarafından yazılmasını tavsiye ederim. Çünkü tam olarak yazılmamış düzenlenmemiş olan ihtarnamenin ispat olarak mahkeme de kullanılması pek uygun değildir. Keza hak kaybına neden olabilir.
Noterden İhtarname Çekmek (Göndermek) Nasıl Yapılır
Öncelikle kişi ihtarname çekmek için hakkının yasal olarak doğup doğmadığını tespit etmesi gerekmektedir. Tespit yapıldıktan sonra Noterlik Kanunu madde 106’ ya uyarak ihtarname evrakı hazırlanır. Keza ihtarname çekmek zorunlu ise bu durumda sürelerin kontrol edilmesi gerekir. Başka bir anlatımla ihtarnamenin zorunlu olduğu durumlarda ilgili kanun da bulunan süre zarfı içinde ihtarnamenin çekilmesi gerekir.
Noterlik Kanunu madde 106: “ Her türlü hukuki işlemlere ait ihtarname; 1. İstemde bulunan ve diğer tarafın ad ve soyadları ile açık adreslerini, 2. İhtar ve ihbar konusunu, 3. İstemde bulunanın imzasını, 4. Tebliğ şerhini, noterin imza ve mührünü ve tarihi (Yazı ve rakam ile), Kapsar.” şeklinde düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesine bakıldığında ihtarname dediğimiz evrak da istemde bulunan ve diğer tarafın ad ve soyadları ile açık adresleri, ihtar ve ihbar konusu, talepte bulunanın imzası, tebliğ şerhi, noterin imzası ve mührü ve tarihi( yazı ve rakam ile) bulunması zorunlu olmaktadır.
İlgili kanun maddesinde ve benim de yukarı da yazmış olduğum dört maddenin bulunduğu ihtarname evrakı muhtevasının da hazırlanmış olarak notere götürülür. Burada ihtarnamenin muhtevasının tam olarak hazırlanmış olmasına dikkat edelim yoksa ileri ki aşamalar da hak kaybına neden olabilir. Bundan dolayı avukatın ihtarnameyi hazırlamasını tavsiye ederim.
Sizin talebimiz üzere noter ilgili kişiye ihtarnameyi gönderir. Bu şekilde noterden ihtarname çekmiş olursunuz.
Noterden İhtarname Çekmenin Geçerlilik Şartları
Noterden ihtarname çekmenin geçerlilik şartları başlığıyla anlatmak istediğim, noterden çekilen ihtarnamenin hukuken geçerli olması için gerekli olan şartlardır. Somut olayda noterden çekilen ihtarnamenin hukuken geçerli olabilmesi ilgili kanunda ki şekil şartlarına uymasına bağlı olmaktadır. Farklı bir anlatımla ilgili kanun da belirtilen şekil şartlarına uygun olarak yazılmış ve noterden gönderilmiş ihtarname hukuken geçerli olmaktadır.
İhtarname de ihtarın konusu, içeriği, ihtarnamenin gönderileceği kişinin adresi, ihtarnameyi gönderecek kişinin adı, soyadı, imzası ve noterin mührünün olması gerekir. Bu şekilde ihtarname de şekil şartı sağlanmış olur. Keza gönderilen ihtarnamenin ilgili muhatabın adresine gitmiş olması gerekmektedir. Bu şartların hepsinin sağlanmasıyla ihtarname hukuken geçerli olur. Aksi halde gönderilen ihtarname hukuken geçerli olmaz.
İlgili kanunlarda belirtilen ihtarnamenin gönderilmesinin zorunlu olduğu durumlarda gönderilen ihtarname yukarıda belirttiğim şekil şartlarına uymuyorsa gönderilen ihtarname hukuken geçersiz olmaktadır. Bu durum da dava açma şartı yerine getirilmemiş olur.
İhtarname Geldikten Sonra Ne Yapılır
Öncelikle ihtarnamenin size gelmesi gerekir. Sonra ihtarname açılıp okunur, ihtarname de yazılan istekler haklı ve yasal bir sebebe dayanıyorsa ihtarnamede yazılan istekler yerine getirilir. Fakat ihtarname de yazılan istekler haklı ve yasal bir sebebe dayanmıyorsa o zaman ihtarnameye itiraz edilir.
İhtarnameye Nasıl Cevap Verilir
Öncelikle ihtarnamenin size gelmiş olması gerekmektedir. Daha sonra gelen ihtarnameye kimden veya hangi kurumdan gelirse gelsin cevap yazmak zorunda değilsinizdir. Başka anlatımla Türk hukuk sisteminde gelen ihtarnameye cevap verilmesi zorunlu değildir. Size gelen ihtarnameye cevap yazmamanız, ihtarname de bulunan iddiaları kabul ettiğiniz veya bu iddialar hakkında savunma yapmayacağınız anlamına gelmemektedir. Aynı şekilde ihtarnameye cevap yazmamanız, ihtarname de bulunan iddiaları reddettiğiniz anlamına gelmemektedir.
Size gelen ihtarnamede yazılı olan talepler kaynağını haklı bir nedenden almıyorsa o zaman gelen ihtarnameye itiraz edilmelidir. İhtarnameye itiraz, gelen ihtarnameye cevap yazılarak ve gönderilerek yapılır.
Size gelen ihtarname de ihtarnameyi gönderen kişi, ihtarnameyi yazarken ihtarnamenin sonuç kısmın da veya ihtarnamenin herhangi bir yerinde “şu kadar süre zarfı içerisinde cevap verebilirsiniz” şeklinde beyan olabilir. O zaman ihtarnamede belirtilen süre zarfı içerisinde cevap yazarak ihtarnameyi gönderen kişiye, cevabı gönderebilirsiniz. Belirtilen sürede ihtarnameye cevabı(cevabı ihtarname) olarak karşı tarafa gönderirsiniz.
Size gelen ihtarname de “şu kadar süre zarfı içerisinde cevap verebilirsiniz” şeklinde beyan yoksa o zaman ihtarnamenin içeriğine bakarak ilgili kanunlarda belirtilen sürelerde ihtarnameye cevap yazmanız gerekmektedir. Mesela gelen ihtarname kiracı borcunu ödemezse, 6 aydan daha uzun kira sözleşmelerinde 30 gün; 6 aydan daha kısa kira sözleşmelerin de 6 günlük süre verilerek kiracıya ihtarname gönderilir. Burada ihtarnameye cevap süresi 30 ve 6 gün olmaktadır. İhtarnameye cevap yazarken avukattan yardım almanızı tavsiye ederim.
Noterden Çekilen İhtarname Nasıl Takip Edilir
İhtarname noterden çekilirse takibini yapmak için noterden gönderi takip numarası almanız gerekmektedir. Bu şekilde gönderi takip numarası ile ihtarnamenin gönderim durumunu takip edebilirsiniz. Aynı zaman da ihtarname gönderildikten sonra tebliğ şerhi alabilirsiniz. Noterden aldığınız tebliğ şerhi ihtarnamenin muhatabın eline geçtiğine emin olmanızı sağlamaktadır. İhtarname noterden gönderilirken PTT yoluyla gönderilmektedir.
Noterden Çekilen İhtarname Kaç Günde Ulaşır
İhtarname noterden çekildiyse 1-15 arasında muhatabın elinde olur. Yani muhataba ulaşmaktadır. Fakat bu süre değişiklik gösterebilir. İhtarname APS ile gönderilirse 1-2 gün içinde muhatabın elinde olur. Yani muhataba ulaşmaktadır. Fakat bu süre değişiklik gösterebilir.
Noterden İhtarname Çekmenin Zorunlu Olduğu Durumlar
Somut bazı durumlar için ilgili kanunlarda noterden ihtarname gönderilmesi zorunluluk olarak düzenlenmiştir. İlgili kanunlarda düzenlenen bu durumlarda mutlaka muhataba ihtarnamenin gönderilmesi gerekmektedir.
İlgili kanunlarda belirtilen bazı durumlar konut ve çatılı işyeri kiraları, işçi ve işveren uyuşmazlıkları vb. ihtarname gönderilmesi zorunlu olmaktadır.
Noterden İhtarname Çekmenin Masrafı
Noterden ihtarname çekmenin ücreti her yıl değişmektedir. Gönderilecek ihtarnamenin sayfa sayısına ve eklerine göre ücreti değişmektedir. Çekilen ihtarnamenin sayfa sayısı ve ekleri ne kadar az olursa ücreti de o kadar az olur. Bundan dolayı çekilecek olan ihtarnameyi kısa, öz, açık ve net olarak yazmak her zaman daha iyi olmaktadır. Çekilecek ihtarnamenin avukat tarafından yazılmasını tavsiye ederim.
Noterden İhtarname Çekmenin Sonuçları
Noterden çekilen ihtarname ilgili kanunlarda bulunan zorunlu hallerden dolayı çekiliyorsa bu dava şartı olmaktadır. Zorunlu olduğu durumlarda dava şartı yerine getirilmiş olur. Bundan sonra dava açılmak isteniyorsa açıla bilinir.
Noterden çekilen ihtarnamen ilgili kanunlarda bulunan zorunlu hallerden dolayı değil de isteğe bağlı olarak çekiliyor ola bilinir. Bu durum da ihtarnamenin amacına aykırı davranılmış olunur. Çünkü ihtarnamenin muhataba gönderilmesin de ki amaç kişinin bir hakkının tecavüze uğradığını, bir hakkının ihlal edildiğini vb. karşı tarafa bildirmektir. Somut olayda ihtarname çekilmezse bu durumda ilgili muhataba kişinin hakkının ihlal edildiği vb. durumlar bildirilmemiş olur. İlerleyen aşamalarda ihtarnamenin gönderilmemesi hukuki sorun teşkil etmektedir.
Kaynakça
4 RG N.15645 T. 13.07.976 www.resmigazete.com.tr
5 RG N.14090 T. 05.02.1972 www.resmigazete.com.tr