1.Askerlik Muafiyetin Tanımı
Ayrı tutulmaya, yapılan bir eylem veya işlemin kendisine uygulanmamasına “muafiyet” denir.[1] Orduda görev yapan general dahil herkese “asker” denir.[2] Askerlik görevini yapan herkese “asker” denir.[3] Asker olma durumuna “askerlik” denir.[4] Askerlik çağına gelmiş bir erkeğin bazı nedenlerden dolayı askerlik görevini yapamaması haline “askerlikten muafiyet” denir.
2.Askerlik Muafiyetin Hukuki Dayanağı
Türkiye de Askerlik muafiyetinin hukuki dayanağı 7179 sayılı Askere Alma Kanunu[5] olmaktadır.
3.Askerlikten Muaf Olma Şartları
Türkiye de askerlikten muaf olma şartları vardır. Bunlar kişinin çifte vatandaş olması, kişinin askerlik yapmasına engel olacak sağlık sorunun olması vb. olmaktadır.
4.Sağlık Nedenleri İle Askerlikten Muafiyet
Bazı sağlık sorunlarından dolayı kişi askerlikten muaf edile bilinir. Başka bir anlatımla kişinin mevcut sağlık sorunlarından dolayı askerlik yapmasına izin verilmez. Türk silahlı kuvvetleri, jandarma genel komutanlığı ve sahil güvenlik komutanlığı ve sağlık raporunu vermeye yetkili kurum tarafından kişinin askerliğe elverişli olmadığına dair rapor alması gerekmektedir. Akabinde kişi raporu Milli Savunma Bakanlığının onayına gönderir. Onaylandıktan sonra kişinin askerlikten muafiyet olması durumu kesinleşmiş olmaktadır.
Türkiye de kişinin askerlik yapmasına engel olan sağlık sorunları 2016\9431 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde detaylı olarak düzenlenmiş olmaktadır.
5.Askerlik Göz Muafiyeti
Askerlik yapmak için kişinin gözünün sağlıklı olması gerekmektedir. Keza kişinin askerlikten muaf olabilmesi için göz açısından bazı şartları sağlaması beklenmektedir. Bunlar: bir veya iki göz 7 derece olursa, aynı zamanda uzağı görememe olursa, keza bir veya iki gözde en az 7 derece astigmat olursa, keza bir gözün görme sorun yok fakat diğer gözünüz en az 11 derece olursa, iki gözün kırma gücünün eş değeri farkı en az 11 diyoptri miyop, hipermetrop veya astiğmat olursa, iki gözün miyop,astigmat toplamı en az 14 derece olursa askerlikten göz muafiyeti sağlanmış olmaktadır.
6.Askerlik Kilo Muafiyeti
Bir kişinin askerlik yapabilmesi için belli bir kilo da olması gerekmektedir. Somut olay da kişinin kilo değerlendirmesinin yapılabilmesi için vücut kitle indeksinin alınması gerekmektedir. burada kriter vücut kitle indeksi olmaktadır.
Somut olayda kişinin boyu ölçülür, boy ölçüsünün son iki rakamından üç çıkartılır ve 30 eklenir. Yapılan bu hesaplama sonucunda kişi ortaya çıkan kg’ dan daha kilolu çıkarsa kişi askerlikten muaf olmaktadır.
7.Düz Taban Askerlik Muafiyeti
Tıbben insanın ayak kemiklerinin az olması veya hiç olmaması durumuna “düztabanlık” denir. Bir kişinin düztabanlık durumu varsa askerlikten muaf olmaktadır. Her ayağında ağrısı olan veya yürüme zorluğu çeken kişi düztabanlıktan dolayı rapor alamaz. Somut vakıa da kalkaneal yükseklik açısı 10 dereceden azsa bu durumda düztaban olduğuna dair raporu alabilir. Akabinde düztaban olduğu için askerlikten muaf edilir.
8.Trans Bireyler Askerlik Muafiyeti
Kendinden geçmeye içinde bulunduğun ortamdan başka bir dünyaya geçmeye “trans” denir.[6] Bir kişinin toplumda ki görünen cinsiyeti ile biyolojik cinsiyeti arasında fark varsa buna trans birey denilmektedir.[7] Kişi askeri hastaneye gider. Hastanede uzman doktorla görüşür. Akabinde psikolog, psikiyatri ve psikiyatrik hemşirelerden oluşan konseyle görüşür. Görüşme sonucunda kişinin askerlik yapamayacağını bunun sebebinin de trans birey olmasından kaynaklandığı sonucuna varabilirler. Konseyin bu sonucu alması halinde kişiye rapor verilir. Daha sonra kişi raporu alarak askeri heyete gider.
Heyet gelen raporu onaylar veya onaylamaz. Heyet raporu onaylarsa sorun yoktur, kişi askerlikten muaf olur. Heyet raporu onaylamazsa otuz gün içinde itiraz edebilirsiniz.
9.Askerlik Çürük Raporu
İş göremez hastalıklı olana “çürük” denir.[8] Sağlam ve dayanıklı olmayana ve sağlam temele dayanmayana “çürük” denir.[9] Bir kişinin “askerliğe elverişli değildir” raporu alması “askerlik çürük raporu” almasıyla aynı şey olmaktadır.
Kişi bu raporu askerlikte yoklama da ya da askerlikten önce alabilir. Bu raporu alan kişi askerlikten muaf olacaktır.
10.Eğitim ve Yurt Dışı Sebebiyle Askerlik Muafiyeti
Türkiye de eğitimden dolayı askerlikten muaf olma yoktur. Fakat kişinin eğitimi devam ediyorsa bu durumda askerliğini tecil ettirebilir. Türkiye de yurt dışında bulunma sebebiyle askerlikten muaf olma durumu vardır. Burada kişinin dövizle askerlik koşullarını sağlayıp sağlamadığına bakmak gerekmektedir. Somut olay da kişi yurt dışında doğmuş ve büyümüşse burada kaldığı süreler bulunma sürelerinden sayılmaktadır. Somut olay da kişi çok vatandaşlı ise vatandaşı olduğu ülkelerde kaldığı süreler bulunma sürelerinden sayılmaktadır.
11.Bedelli Askerlik ve Askerlik Muafiyeti
Bedeli olan, bedeli ödenen şeye “bedelli” denir.[10] Bedel ödediği için askerliğini kısa sürede yapan kimseye “bedelli” denir.[11] Askerliğini bir fiil yapmayıp para ödeyerek askerlik yapanlara “bedelli askerlik” denir.
Bedelli askerlik yapmanın şartları;
- Askerlik çağına girmiş yükümlülerden herhangi bir yaş sınırlandırması olmaksızın fiilî askerlik hizmetine başlamamış olmak.
- Yoklaması olmayan yükümlüler için, yoklamaya esas sağlık muayenelerini tamamlayarak “Askerliğe Elverişlidir” kararı verilmiş olmak.
- Kura veya sınıflandırma işlemini müteakip bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de bu haktan vazgeçmemiş olmak.
ç. Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalanlar için bedelli askerliğe müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde ödemesini yapmak ve kura veya sınıflandırma öncesi bedelli askerlikten vazgeçmemiş olmaktır.
Bedelli askerlikten yararlanma şartları;
- Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalmamış olanlar için ödeme yaptığı tarihte geçerli olan Kanun’un 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirlenen bedel tutarını, müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde peşin ödemek.
- Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalanlar için ödeme yaptığı tarihte geçerli olan Kanun’un 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirlenen bedel tutarı ile Kanun’un 9’uncu maddesinin yedinci fıkrasına göre belirlenen ek bedel tutarını, müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde peşin ödemek.
Kura veya sınıflandırma işlemi sonucunda bedelli askerliğe seçilmek.
ç. Bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaktır.
Kaynakça
