1.İkrarın Tanımı
Aleyhine hukuki neticeler husule getirebilen maddi veya hukuki bir vakıanın doğruluğunu tasdike ikrar denir.[1] Saklamayıp doğruca söyleme, açıkça söylemeye ikrar denir.[2] Türk hukuk sisteminde kişinin mahkemede diğer tarafın ileri sürdüğü durumu kabul etmesine ikrar denir.
2.İkrarın Hukuki Dayanağı
Türk hukuk sisteminde ikrar Hukuk Muhakemeleri Kanunun[3] da düzenlenmiştir.
3.İkrarın Şartları
Uygulama da ikrarın olabilmesi için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Bunlar: bir vakıanın ileri sürülmesi, doğrulama beyanın olması gerekmektedir. Keza bir kişinin mahkemede kendisinin ileri sürdüğü bir durumu kabul etmesi hukuken ikrar sayılmamaktadır.
4.İkrarın Türleri
Türk hukuk sisteminde ikrarın çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar Mahkeme içi ikrar, Mahkeme dışı ikrar, Tam ikrar, Kısmı ikrar, Basit ikrar, Vasıflı ikrar, Birleşik ikrar, Açık ikrar, Tevkili ikrar, Koşullu ikrar, Soyut ikrar olmaktadır.
5.İkrar Nasıl Yapılır
-Mahkeme İçi İkrar: Mahkeme huzurunda yapılan ikrardır. Kesin delildir. Başka bir anlatımla ispat edilmesi gerekmez. Mahkeme içi ikrar, sözlü veya yazılı şekilde yapıla bilinir. Mahkeme de sözlü olarak yapılan beyan tutanağa geçirilir, bu şekilde sözlü ikrar yapılmış olur. Bir dilekçeyle kişinin ikrar etmesine yazılı ikrar denir. Yapılan ikrar somut olayda görevsiz veya yetkisiz mahkemeye yapılırsa bu durumda yapılan ikrar geçerli olmaktadır.
-Mahkeme Dışı İkrar: Mahkeme dışı ikrar yazılı ve sözlü olmak üzere iki şekilde yapıla bilinir. Mahkemede değil tanık huzurunda ikrar yapılırsa, bu mahkeme dışı ikrar olur. Bu durumda mahkeme de tanıkla ispat edile bilinir. Mahkeme dışı ikrarın yazılı yapılması, mektup, eposta vb. belgelerin mahkeme verilmesiyle olur.
-Kısmi İkrar: Somut olayda kişinin yaptığı suçun tamamını değil sadece bir kısmını kabul etmesine kısmi ikrar denir.
-Tam İkrar: Somut olayda kişinin yaptığı suçun tamamını kabul etmesine tam ikrar denir.
-Basit İkrar: Somut olayda kişinin herhangi bir şart vb. bildirmeden ikrar beyanında bulunmasına basit ikrar denir.
-Birleşik İkrar: Somut olayda kişi vakıayı kabul eder. Fakat bu vakıayı ortadan kaldıracak başka bir neden öne sürmektedir. Buna birleşik ikrar denir.
-Tevkili ikrar: Somut olayda kişinin yaptığı suçu dolaylı olarak kabul etmesine tevkili ikrar denir.
-Açık ikrar: Somut olayda kişinin yaptığı suçu açık bir şekilde bütün unsurlarıyla kabul etmesine açık ikrar denir.
- İkrardan Dönme
HMK madde 188\2: “ Maddi bir hatadan kaynaklanmadıkça ikrardan dönülemez.” şeklinde düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman kişinin ikrarın hukuki sonucu bilmeden ikrar etmesinden dolayı, yaptığı ikrardan dönmesi mümkün değildir.
Uygulama da ikrardan dönmek için maddi bir hatanın olması gerekmektedir. Keza kişinin iki durumu ispat etmesi gerekmektedir. Bunlar: ikrar edilen vakıanın gerçeğe uygun olmadığı, ikrarın maddi hata sonucunda yapıldığı olmaktadır.
- İkrarın Sonuçları
İkrarın birçok hukuki sonucu olmaktadır. Bunlar: Mahkeme içi ikrar kesin delil niteliğinde olmaktadır. İkrar edilen vakıa tartışmalı olmaktan çıkmaktadır. İkrar eden kişi ikrarını ispatlamak zorunda değildir. Bunu karşı tarafın yapması gerekmektedir.
Kaynakça
1 https://sozluk.adalet.gov.tr/
