Türk savunma sanayiinden, ASML firmasına giren Türk mühendislerin sayısı 1300’ü buldu.
Buna karşın Hollanda hükümeti, 28 bin çalışanı olan firmanın dışarıdan eleman alımını yasaklamak istiyor.
Dünyanın en büyük ve yegâne çip üretim şirketi ASML’nin CEO’su, “Onlar olmadan yapamayız” diyor ve firmayı Hollanda dışına taşımakla tehdit ediyor.
Hollanda-Türkiye Ticaret Odası Vakfı Başkanı Ethem Emre ise, “ Hollanda’nın, özellikle sağlık sektörü personel sıkıntısını Türk sağlıkçılar çözer” diyor.
Bir zamanlar Avrupa’ya vasıfsız işçi ihraç eden Türkiye’nin, şimdilerde aynı Avrupa’ya, mühendisleri de kapsayan bir beyin göçü yaptığını biliyor muydunuz?
Evet evet, bir zamanlar hor görülen Türk temizlik işçilerinin çocukları ve torunları, o kirli elbiseleri üzerlerinden attılar ve şimdilerde iş adamı, doktor, avukat, mühendis, eğitimci, yazar, meclis üyesi, milletvekili, senatör, Bakan ve neredeyse Başbakan olmaya başladılar.
Şimdi ise, Türkiye’den Avrupa’ya getirilirken kıçlarına kadar kontrol edilen ‘işçi’ Türklerin yerine, aynı Türkiye’den altın tepsiler üzerinde ‘mühendis’ Türkler getiriliyor.
Türkiye’den ‘vasıfsız işçi’ (temizlikçi) göçünden 60 yıl sonra, şimdi resmen ‘vasıflı’ (expat) elemanlar akın, akın Avrupa’ya göçüyorlar.
Tam anlamıyla bir ‘beyin göçü’ oluyor.
Bu ‘beyin göçü’nün en büyüğü ve günceli, Hollanda’nın ASML firmasında gerçekleşiyor.
Ne var ki, Hollanda hükümeti bu duruma çok üzülüyor. Dışarıdan eleman getirme işleminden hoşlanmayan hükümet, daha başka kısıtlamalar getirmek istediği için ASML’i kızdırıyor.
ASML CEO’su Peter Wennink, “Onlar olmadan yapamayız” derken, hükümetin kendilerine dayadıkları değişik negatiflikleri sıralayarak, “Bu durumda firmayı yurt dışına taşırız” tehdidinde bulundu. Hollanda’nın getirmek istediği kısıtlamalardan biri de, Çin’e yapılan ihracat.
ABD’nin baskısına dayanamayan Hollanda hükümetinin bu yasaklama isteklerinin nasıl gelişeceği merakla bekleniyor.
Türkiye’den yurt dışına gerçekleşen bu beyin göçüne, avantaj ve dezavantaj olarak bakanlar var.
Ben ise, bir yazar olarak, sadece gelişmeyi yazmakla mükellef olduğum için fikir beyan etmek istemiyorum ama, ister istemez, gelişmeye övücü kelimeler yerleştirmekten de kaçınmıyorum.
Hollanda’nın ASML firması şöyle tanımlanıyor:
“1984 yılında kurulmuş, bilgisayar çipleri üretmek için kullanılan fotolitografi sistemleri geliştiren uzmanlaşmış bir şirkettir. Şu anda, esas olarak yarı-iletken endüstrisi için fotolitografi sistemlerinin en büyük tedarikçisi ve dünyadaki aşırı ultraviyolelitografi (EUV) fotolitografi makinelerinin tek tedarikçisidir.
Bilgisayar çiplerinin üretiminde ASML tarafından üretilen fotolitografi makineleri kullanılmaktadır. 2010 itibarıyla, ASML dünya çapındaki litografi makineleri satışında yüzde 67’lik paya sahiptir.
Şirketin ürünleri, birkaç nanometre kadar küçük özelliklere sahip mikroçiplerin üretilmesini sağlar. ASML’nin litografi sistemleri, daha sonra mikroçipler oluşturmak için kullanılan fotorezist kaplı gofretler üzerine desenleri yansıtmak için lazerler kullanır.
ASML, derin ultraviyole (DUV) ve aşırı ultraviyole (EUV) sistemleri de dahil olmak üzere bir dizi litografi sistemi sunmaktadır. DUV sistemleri daha küçük ve daha karmaşık mikroçiplerin üretimi için kullanılırken, EUV sistemleri daha da küçük ve daha gelişmiş mikroçiplerin üretimine olanak sağlar. ASML‘nin EUV sistemleri, çok kısa dalga boylarında ışık üretebilen özel bir tipte lazer kullanır ve bu sayede birkaç atom büyüklüğünde özelliklere sahip mikroçiplerin üretimine olanak sağlar.”
İşte, yukarıda meziyetleri anlatılan, dünyanın en büyük ve yegâne çip makinesi üreten ASML’de tam 28.000 eleman çalışıyor. Elemanlar 120 ülkeden toplanmış.
Türkiye, 1300 eleman ile, ilk 10’da yer alan, Almanya, Amerika, Tayland, Çin, Güney Kore, Hindistan, Belçika, Japonya ve İrlanda listesinde 8’inci sırada bulunuyor.
HOLLANDA HER BRANŞTA ELEMAN SIKINTISI YAŞIYOR
Hollanda’nın her branşta eleman sıkıntısı çektiğini belirten, Hollanda-Türkiye Ticaret Odası Vakfı Başkanı Ethem Emre, “ Hollanda’nın, özellikle sağlık sektörü personel sıkıntısını Türk sağlıkçılar çözer” diyor.
Hollandalı gazeteci Philip van de Poel, konuyla ilgili olarak Ethem Emre ile bir röportaj yayınladı.
Artan talep, artan maliyetler ve personel eksikliği, Hollanda sağlık sisteminin dikişlerinin çatlamasına neden oluyor. Hollanda-Türkiye Ticaret Odası Vakfı Başkanı Ethem Emre, bu soruna Türkiye’nin bir çözüm sunabileceğini düşünüyor. “Hollanda’da sağlık hizmetleri giderek durma noktasına geliyor. Türk sağlık hizmetleri muazzam kapasitesi nedeniyle alternatif sunabilir” diyor Emre. “Hayalim Hollanda ile Türkiye arasında bir sağlık köprüsü kurmak.”
Emre’nin öngördüğü sağlık köprüsünün iki dayanak noktası var: Türkiye’de giderek büyüyen, uygun maliyetli bir tedavi olanağı ve Hollanda’da çalışabilecek Türk sağlık çalışanlarının fazlalığı. “Türkiye’de her yıl 60.000 hemşireye eğitim veriliyor. Neden Türkiye’de özel programlar, ileri eğitimler ve dil kurslarıyla insanları sağlık hizmetlerinde çalışmaya hazırlamayalım?”
Yakınlık
Emre’ye göre Türk sağlık çalışanlarının görevlendirilmesinin personel ihtiyacını hafifletmenin yanı sıra başka avantajları da var. “Türkiye, Hollanda’nın zaten yakınlık içinde olduğu bir ülke. Türkler 1960’lı yılların başından itibaren burada bir yaşam kurdular. Burada bir Türk kendini yabancı hissetmez. Henüz yerleşmemiş insanları neden buraya getiriyorsunuz? Türkler zaten öyle, o yüzden Singapur’a, Malezya’ya ya da başka bir uzak ülkeye gitmeden önce bu fırsatı değerlendirin.”
Kültürel açıdan hassas bakım
Emre’ye göre Türk sağlık çalışanları kültürel açıdan hassas bakımlara da ivme kazandırabilir. “Türk hastaların Hollanda hastanelerinde yanlış anlaşıldıklarını hissettiklerini düzenli olarak duyuyorum. Kağıt üzerinde kültürel açıdan hassas bakıma yönelik girişimler var ancak pratikte yeterince yapılmıyor. Mevcut sağlık hizmeti sunucuları bilgiden yoksundur. Türk hedef grubu içinde bile kırk etnik grup var. Diyalog yoluyla bunun farkına varıyorsunuz.”
Fazlalık
Eleştirmenler, Hollanda’nın iyi eğitimli profesyonelleri Türkiye’den çıkarıp çıkaramayacağını merak edecekler. Emre “Türkiye’de fazlalık var” diye yanıtlıyor. “Ve insanlar buradakinin üç katını kazanıyorlar, öyleyse farklı bir gelecek istiyorlarsa neden gelmesinler ki ? Eindhoven’daki ASML’de şu anda 1.300 Türk mühendis çalışıyor. Kimsenin bundan bahsettiğini duymuyorsunuz.”
Emre, Hollanda dışında eleman alımına yönelik heyecanın son seçimlerden sonra ciddi bir darbe aldığını argüman olarak görmüyor. “Hollanda’nın çıkarlarına bakalım. Sağlık çalışanlarına ihtiyacınız varsa alın. Aksi takdirde artık hiçbir bakımımız olmayacak.”
Geniş bakım yelpazesi
Emre’ye göre Türkiye’de insan gücünün yanı sıra giderek artan sayıda tedavi seçeneği de mevcut. “Batı Avrupa’da insanlar Türkiye’de sağlık denildiğinde hâlâ güzellik bakımları ve saç ekimi aklına geliyor. Ama yelpaze çok geniş. Nöroloji, kalp ameliyatı, kanser tedavisi, artık her şey mümkün. Türkiye bilinçli olarak uluslararası bir sağlık merkezi olmayı istiyor. Ortadoğu ve Körfez ülkelerinin yanı sıra Balkanlar’daki insanlar da bunu zaten keşfettiler. Türkiye’de bekleme listesine alınmayacaksınız. Bir hafta içinde sonuç ve tedavi alacaksınız. Konaklamanız boyunca VIP muamelesi göreceksiniz.”
Üstteki röportajın yayınlanmasından sonra görüştüğüm Ethem Emre, “Hollanda -Türkiye Ticaret Odası, her iki ülke arasındaki ticareti ve iş bağlantılarını geliştirmeyi amaçlayan, kar amacı gütmeyen bir vakıftır. Vakıf, kuruluşundan bu yana geçen on yılda ağırlıklı olarak patates, meyve ve sebze (meyve ve sebze), otomotiv sanayi (parça ve yarı montaj), makine, tekstil ve sağlık gibi sektörlerde faaliyet göstermektedir.” dedi.
