Rize Gıda Fuarı bitti. Yoruldum, ama değdi. Bana ücretsiz çadır tahsis eden belediyemize teşekkür ediyorum.
Fuara bebeğiyle gelen annelere bebeğine ateş düşürücü olarak hariçten kullanması tavsiyesiyle mini pet şişelerde armut sirkesi verdim. Ortaokul çocuklarına bir kare ve karenin içine ve dışına birer daire çizmeleri koşuluyla birer şişe sirke verdim. Onunla nezle-grip olduğu zaman burnuna çekecek, boğazındaki balgamı sökmek için gargara yapacak. Ancak ilk gün sadece bir erkek bir kız öğrenci çizebildi, ikinci gün iki kız öğrenciden biri tamamını, diğeri birazını çizebildi. Üçüncü gün bir önce yarısını çizebilen kızımız çalışarak geldi ve çizebildi, sirke ödülünü aldı. Seneye gelirlerse daire içinde yıldız çizecekler.
Sembolik de olsa birkaç çocuğumuz pergel cetvelle tanıştı. Buna da şükür. Gıda, yani beslenme fuarında probiyotik beslenmenin ana malzemesi olan ev yapımı sirkeyi ve beynin besini olan geometriyi ucundan kıyısından tanıtma şansım oldu. Yanı sıra, bal sirkesi, turunç fidanı ve akrep yılan vb zehirli böcek sokmalarında panzehir olan anaç turunç (sitroz) meyvesini tanıttım. Sonra…
Fuarda şeker hastaları için ayrı bir sofra kurulabilirdi. Bu bir ihtiyaçmış, orda anladım. Çünkü ilk gün ne yiyeceğimi bilemedim. Bir iki çadır dolaştım, yiyebileceğim tek şey hamsikoli oldu. Balık eti, sebze ve mısır unuyla fırında pişirilmiş, tam diyet yemeği. İkinci gün ekmek arası köfte, özel imalat Rize köftesi. Üçüncü gün yağmur bizi perişan etti, iyi ki yanı başımda Çayeli Kültür Derneğinin kuzinesinde pişmiş kabak felisi ve haşlanmış mısır vardı. Kalan sirkeleri ve turunç fidanlarını o hanımlara verdim, turunçları köy yoluna dikecekler.
Fuara, şeker hastası bir tanıdığım geldi, çadırları dolaştı, acaba yiyecek bir şeyler bulabildi mi diye aklıma takıldı. Eğer bir çadırda sadece şeker hastalarına yönelik yiyecek tanıtılsaydı, ben de o da yiyecek sorunu yaşamazdık diye düşündüm ve gelecek yıl bunu yapacak bir firmayı bulmalıyım diye aklıma yazdım. Çadırlar toplanırken fuardan sorumlu belediyeci bayan arkadaşımıza bu düşüncemi söyledim. Onayladı. Seneye diyet sofrası açalım, dedi.
Fuar böylece bitti, ama bitmedi, kendime iş çıkardım. Şeker hastası olanlar için diyet yemeklerimizi listelemeye başladım. Tesadüf bu kadar olur, eski yemeklerimizin çoğu diyet çıkıyor. Hem de sağlıklı beslenme. Değerli okurlarımdan rica ediyorum, aşağıda listeye ekleyeceğiniz Rize yemekleri varsa e-mail adresime lütfen yazınız.
Bu listeyi evlere sıcak servis yapan büyük restoranlara vermeyi düşünüyorum. Her gün bu listeden üç kap taze yemek hazırlayabilirlerse, yaşlılara ve şeker hastalarına evlere servis yapılır diye ilan verirlerse, çok değerli sağlık hizmeti olur. Bu da Rize’de bir ilk olur.
Hatta bu hizmet kimsesiz yaşlı hastalara verilirse, bunun ödemesini “askıda yemek” olarak karşılayacak birileri de çıkar. Bu hizmeti alacak yaşlı kimsesizlerin listesini merkezdeki mahalle muhtarları hazırlayabilir. Bunları yapabiliriz. Aslında Türk geleneği budur, yaşlıya hastaya sıcak yemek götürülür. İşte bir “değerler eğitimi” örneği.
Değerler eğitimi adı altında ders kitaplarında ne veriliyor diye bakıyorum da, bom boş, “miş” gibi bayramlar, bayramlaşmalar, “miş” gibi hayali şeyler. Çocukları kandırmanın adına değerler eğitimi demişler. 5.Sınıf Türkçe kitabına lütfen bakın, TRT Rafadan Tayfa çizgi filminin “Bugün Bayram” bölümü izletilip onunla sözde ders işliyor. Apartmanın çatısına çıkmış çocuklar birbirleriyle bayramlaşıyorlar. Ortada bir aile ziyareti yok, varlıklı kimsesiz bir dede var, birkaç çocuğa kıyafet hediye göndermiş ama kıyafetleri onlara göre değilmiş, dede ile bayramlaşmak istemiyorlar. İçinde “şeker” olan “şekerleme yapmak” gibi kavramlarla dalga geçiyorlar, bu da oluyor dil eğitimi?! “Varlık” kavramını da bozarak öğretiyor kitapta; obez bir karakter elinde dar ve uzun bir pantolon tutuyor, “bu görseldeki varlıkları söyleyin” diye çocuğa şanıltan soru soruyor; çünkü orada tek bir varlık yok, hepsi çizgi karikatür!
Anahtar kelimesi “şeker” olan bir çizgi filmden Bugün Şeker Bayramıymış onu anlıyoruz. 5.Sınıfta çocuğa bayramlarla dalga geçilir, bunu öğretiyoruz. Bir de yazılı metin üzerinden konu işlemek kalkmış, “izlediğiniz çizgi film” üzerinden saçma sapan sorulara cevap vermeye mecbur ediliyor çocuklar. Bayram da “miş” gibi, eğitim de “miş” gibi…
TRT Rafadan Tayfa ile ders işliyoruz… Az haşlanmış yumurtaya rafadan denir, değil mi? Neden bir grup çocuğa lakap takmışlar, kötülük örneğidir. Yetmedi ders kitabına girmiş! Beynin besini yok bu ders kitabında. Boş beyin boş çuvaldır, ayakta duramaz. Çocuğu kandırmak topluma karşı işlenmiş suçtur, bunun Çocuk Koruma Kanununa suç olarak eklenmesi gerekir ve bu kitabın kaldırılması için veliler dava açmalıdır.
Dönelim yerel diyet yemeklerimize. Eğer ayakta kalalım istiyorsak, kansersiz ve sekersiz yaşamak istiyorsak yerel beslenmeye geçelim. İşte örnek listemiz:
Lahana: Ezilmiş lahana, Lohtiko, Haşlama.
Kabak: Baharatlı feli. Sebzeli bulgurlu kabak yemeği.
Pazı: Tavali. Yeşil mercimekli pazı. Bulgurlu Pazı. Yumurtalı pazı.
Fasülye: Tavali. Fasülye turşu tavali, Fasülye sirke katığı turşu.
Balık: Balık çorbası, Sebzeli buğulama. Izgara. Hamsikoli. Hamsili ekmek.
Probiyotik yoğurt (Ev yoğurdu), Mısır ekmekli, baharatlı yoğurt.
Çorba: Bakliyat (etli-etsiz). Mercimek çorba. Gendime (yoğurtlu, bol baharatlı). Tarhana.
Turşu: Tercihen sirke içerisine kurulmuş turşular.
Tatlı niyetine: Mısır unuyla şekersiz pepeçura. Şekersiz tarçınlı komposto (mevsimlik). Greyfurt komposto. Fırında armut (mevsimlik).
Meyve: Muz. Karayemiş (çekirdeğiyle). Greyfurt (çekirdeğiyle, tuzlayarak). Turunç (üç dört dilim, çekirdeğiyle, tuzlayarak). İncir (yemeye veya yoğurt mayalamaya iki tane tam olmamış incir). Ekşi erik, Ekşi üzüm, Ekşi elma, Kızılcık, Likapa, Yeşil ceviz.
İşte Rizelinin şifalı yemekleri. Yerel yemeklerimizin neredeyse tamamı diyet yemeğidir.
Sağlıklı günlerde afiyet olsun.
18.10.2024 -Rize
