1.Teknik Takip
Bir sanat, bilim, meslek dalın da kullanılan yöntemlerin hepsine teknik denir.[1] Yol, beceri ve yönteme teknik denir.[2] Bu uygulamaya dayanan, bu uygulamaya ilişkin olmaya teknik denir.[3] Yetişmek, yakalamak veya bulmak amacıyla birisinin arkasından gitmeye takip denir.[4] Türk hukukun da teknik takip kavramının tanımı yapılmamıştır.
Ceza Muhakemeleri Kanunu[5] madde 140: “Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri bulunması ve başka suretle delil elde edilememesi hâlinde, şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerdeki faaliyetleri ve işyeri teknik araçlarla izlenebilir, ses veya görüntü kaydı alınabilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
- Teknik Takip’ e Kim Karar Verir
CMK madde 140\2 : “ Teknik araçlarla izlemeye hâkim, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilir. Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar yirmi dört saat içinde hâkim onayına sunulur. Hâkim kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde kayıtlar derhâl imha edilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesine bakıldığın zaman teknik takip kararının hakim tarafından verileceği anlaşılmaktadır. Hakimin gecikmesin de sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı teknik takibe karar vermektedir. Uygulama da Cumhuriyet Savcısı tarafından verilen karar yirmi dört saat içinde hakimin onayına sunulmaktadır. Hakimin onayına sunulduktan sonra hakim kararını en geç yirmi dört saat içinde vermesi gerekmektedir. Yirmi dört saatlik süre dolarsa ve hakim teknik takip kararını ret ederse kayıtlar silinir.
3.Teknik Takip’ in Süresi Ne Kadar
CMK madde 140\3: “ Teknik araçlarla izleme kararı en çok üç haftalık süre için verilebilir. Bu süre gerektiğinde bir hafta daha uzatılabilir. Ancak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi hâlinde, hâkim yukarıdaki sürelere ek olarak her defasında bir haftadan fazla olmamak ve toplam dört haftayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir. Teknik araçlarla izleme tedbiri ile birlikte gizli soruşturmacı görevlendirilmesi halinde bu fıkrada belirtilen süreler bir kat artırılarak uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman teknik araçlarla izleme kararı için üç haftalık süre verilir. Üç haftalık süre dolduğun da bir hafta daha uzatılır. Uygulama da örgütün faaliyeti çerçevesin de işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halin de süreler her defasında bir haftadan fazla olmamak üzere uzatılır.
Burada toplam sürenin dört haftayı geçmemesi gerekmektedir. İlgili kanun maddesinin son fıkrasın da belirtildiği gibi teknik araçlarla izleme tedbiri ile birlikte gizli soruşturmacı görevlendirilmesi halin de süreler bir kat artırılarak uygulanmaktadır.
- Teknik Takip’ i Kim Yapar
6284 Sayılı Kanun Kapsamın da Teknik Yöntemlerle Takip Sitemlerinin Kullanılmasına Dair Yönetmelik madde 4. fıkra 3: “ Takip işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığının uygun gördüğü, gerekli vasıflara sahip yeterli sayıda izleme personeli tarafından gerçekleştirilir.” şeklin de düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman teknik takibi Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığının uygun gördüğü kişilerin yaptığı anlaşılmaktadır.
- Teknik Takip Nereler de Yapılır
CMK madde 140\5 : “ Bu madde hükümleri, kişinin konutunda uygulanamaz.” şeklin de düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman teknik takip’ in kişinin konutun da uygulanmayacağı anlaşılmaktadır. Başka bir anlatımla teknik takip kişinin konutun da yapılmaz.
CMK madde 140\1 : “ Aşağıdaki suçların işlendiği… şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerdeki faaliyetleri ve işyeri teknik araçlarla izlenebilir, ses veya görüntü kaydı alınabilir.” şeklin de düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman somut olay da şüpheli veya sanığın işyerin de teknik araçlarla teknik takip yapılabilir.
Keza ilgili kanun maddesine bakıldığı zaman somut olay da şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerdeki faaliyetlerinin teknik takiple izlenebileceği anlaşılmaktadır. Hülasa teknik takip sanığın veya şüphelinin kamuya açık yerlerde ki faaliyetlerin de ve işyerlerin de yapılabilir. Fakat konutların da teknik takip yapılmaz.
- Teknik Takip’ in Şartları Nelerdir
Türk hukuk sistemin de teknik takip’ in yapılabilmesi için bazı şartlar gerekmektedir.
CMK madde 140 da belirtilen ilk şart suç şartı olmaktadır. Buna göre;
- a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku ticareti (madde 91),
- Kasten öldürme (madde 81, 82, 83),
- Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
- Parada sahtecilik (madde 197),
- Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220, fıkra üç),
- Fuhuş (madde 227)
- İhaleye fesat karıştırma (madde 235),
- Tefecilik (madde 241),
- Rüşvet (madde 252),
- Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282),
- Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak (madde 302),
- Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316),
- Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337),
Suçları.
- b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.
- c) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.
- d) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.
Bu suçlar haricin de hiçbir suç da teknik takip yapılamaz.
CMK madde 140\1: “ Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri bulunması ve başka suretle delil elde edilememesi hâlinde, şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerdeki faaliyetleri ve işyeri teknik araçlarla izlenebilir, ses veya görüntü kaydı alınabilir.” şeklin de düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesine bakıldığı zaman teknik takip’ in yapılması için bir diğer şart başka suretle delil elde edilememesi halin de olmaktadır. Farklı bir anlatımla başka bir yolla delil elde edilememiş olması gerekir.
İlgili kanun maddesine bakıldığın zaman teknik takip’ in yapılması için bir diğer şart kuvvetli şüphenin bulunması gerekmektedir. Farklı bir anlatımla somut olay da kuvvetli şüphe sebebinin bulunması gerekmektedir.
Yukarıda daha önce belirttiğim uygulama da teknik takip’ e karar veren Hakim veya Cumhuriyet Savcısının kararı gerekmektedir. Bu karar olmadan asla teknik takip yapılamaz.
- Teknik Takip Nasıl Yapılır
Teknik takip CMK madde 140 da belirtildiği gibi şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerde ki faaliyetleri ve işyerleri teknik araçlarla izlenebilir ses veya görüntü kaydı alına bilinir. Burada teknik araçlar teknolojiyle gelişen araçları ifade etmektedir. Mesela günümüz deki kamera çeşitleri, ses kayıt cihazları vb. olmaktadır.
- Teknik Takip Neden Yapılır
Türk hukukun da teknik takibi somut olay da hukuka uygun delil elde etmek için yapılmaktadır. Teknik takip ile delil elde edilerek mahkemeye sunulmaktadır. Bu şekilde somut vakıa çözüme kavuşturulmaya çalışılır.
[5] RG. N. 25673 T. 17.12.2004 www.resmigazete.com.tr
