KIRGIZİSTAN-ÖZBEKİSTAN-ÇİN ARASINDA DEMİRYOLU PROJESİ
veya AYI – BÖRÜ REKABETİ
Çin-Kırgızistan-Özbekistan arasında demiryolu projesinin açılış töreni Kırgızistan’ın Celal-Abad kentinden gerçekleştirildi.
Çin (Doğu Türkistan) Kırgızistan-Özbekistan arasında yapılacak demiryolu’nun Çin ile Orta Asya’nın ulaşım bağlantısına yönelik stratejik bir proje ve Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde çığır açan bir işbirliği projesi olduğunu bölge uzmanları söylüyor.
Çin Demiryolu Grubu’nun aktardığına göre; Demiryolu, Çin’in kuzey-batısındaki egemenliğindeki Uygur Özerk Bölgesi, Kaşgar kentinden başlayacak, Torugart Geçidi üzerinden Kırgızistan’a geçecek, Celal-Abad’a ulaşacak ve Özbekistan’ın doğusundaki Andican’da son bulacak.
Taraflar, Çin’deki bölümün inşasından Çin’in, kendi topraklarındaki demir yolunun modernizasyonundan da Özbekistan’ın sorumlu olacağı konusunda anlaştılar.
Kırgızistan bölümünün finansmanından, inşaatından ve işletilmesinden ise Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demir Yolu Şirketi Ortak Girişimi’nin sorumlu olacağı belirtilen bu demiryolu hattının, “Bir Kuşak-Bir Yol İpekyolu Projesi”nin önemli bir parçası olacağı ortada.
Bu demiryolu projesi nin dışında, “Korgas” üzerinden Çin (Uygur Bölgesi) ve Kazakistan arasındaki karayolu projesi ile yine “Dostluk” sınır kapısı üzerinden Çin – Kazakistan arasındaki inşaatı devam eden demiryolu projesi Çin’in “İpekyolu’nu canlandırarak ticari kazanç vaadi” ile bütün Türkistan coğrafyasını abluka altına aldığını göstermekte.
Şanghay İşbirliği Örgütü ile siyasi ve güvenlik açısından etkin rol oynayan Çin’in ulaşım ağları ve ekonomik teşviklerle de Orta Asya coğrafyasına her bakımdan bir ejderha gibi hakim olma stratejisini alenen uyguladığı apaçık ortadadır.
Ejderhanın ilerliyişi karşısında “ayı”nın rolü ve özellikle “börü”nün tavrı önem arz etmektedir. Türkiye, “börü” ile “kardeşleri” ile birlikte hareket edebilecek mi, ejderha ile işbirliğinde “ehil insanlar”dan faydalanacak mı veya “ayı” ile yan yana “ejderha” ile “ortak çıkarlar” da buluşabilecek mi???
Bekleyip göreceğiz.
Ancak bu aşamada “bekleyen” de, “seyreden” de kaybedecektir…
(İsmail Cengiz, Avrasya Türk Dernekleri Federasyonu Gen. Bşk.)
