Günümüzde birçok alanda gördüğümüz Selçuklu mimarisinin en önemli süsleme şekillerinde “8 Köşeli Selçuklu Yıldızı” ne anlama gelir, hiç düşündünüz mü?

Bazı rakamlar vardır günlük hayatımızda çok kullanırız;  7, 8, 12, 40 gibi . Geçmişteki çatlak inançların, kültürlerin bozulmasının sonucunda nesilden nesile, bir inançtan farklı bir inanca ya da bir milletten farklı bir millete geçmiş bu sembolik örnekler. 8 rakamı ise  günümüzde bizim daha çok  Selçuklu Yıldızı  dediğimiz de aklımıza gelen bir sembol.

Hepimizin bildiği klasik bir tabirle  Malazgirt Savaşı  ile  Anadolu’nun kapılarını Türklere açılan Selçuklular , Anadolu’ya Türklerin girişini daha da hızlandırmanın yanı sıra bıraktığı eserlerle bir anlamda Anadolu’nun Türk yurdunun olmasını sağladı.

Ancak bir bölgede tam anlamıyla bir milletin taşınmasına izin vermek sadece topraklara yerleşmekle olmaz, o bölgedeki insanların kültürünün sanatının da kalıcı olması gerekir ki, o topraklar yurt olabilsin. Selçuklular da Anadolu’da inşa edilmiş yapıya sahip eserlerle  Anadolu’nun Türkleşmesi için  çok sağlam ve başarılı bir temel attılar. Özellikle mimari, kültür ve sanat alanlarında bırakılan bu eserler Anadolu’nun Türk Tarihi görüşlerini oluşturdular.

Selçuklu Yıldızını Daha Çok Hangi Şehirlerde ve Yapılarda Görüyoruz?

Selçukluların inşa ettiği medrese, cami, türbe, kervansaray gibi birçok yapıda özellikle taş malzemeyi kullanmayı tercih ettiler ve bunların üzerinde de  geometrik motifler  işlediler. Bunlarda  kazayağı  gibi eski Türklerin değişimini değiştiren  Şamanizm  kökenli birçok iyileştirmenin yanı sıra herkesin  İsrail topraklarındaki altı köşeli yıldız  yani  Davud Yıldızı  ya da  Süleyman Mührü  ile karıştırdığımız sekiz köşeli iç geçmiş iki kareden oluşan  Selçuklu Yıldızı  çok önemli bir yere sahiptir.

Anadolu’da biz bunu  Selçuklu Yıldızı  olarak bilirken, Orta Asya’da  Türkistan Yıldızı  olarak biliniyor. İslamiyet’te  8 cennetin olduğu  ve 8 köşeli yıldızın da 8 cennet kapısının simgelendiği söyleniyor.

Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli şekilde bağlanması olan  Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Antalya  başta olmak üzere Anadolu’nun her yerinde bu sembolün olduğu yapılara rastlamak mümkündür. Darüşşifalardan  tutun da camilerde, medreselerde, taç kapılarda hatta şadırvanlarda bile 8 köşeli yıldız kullanılmıştır.

 

 

İç içe geçen iki kareden oluşan Selçuklu yıldızının onun  bir ucu bir erdemi simgeler. Bunlar sırasıyla; Merhamet, Şefkat, Sabretmek, Doğruluk, Sır Tutmak, Sadakat, Cömertlik ve Rabbine Şükretmektir.

Onun milletin yapısında belirli dönemlerinin simgesi olan semboller vardır. Selçuklu Yıldızı  da XI. ve XIII. Yüzyıllar arasında Anadolu’da hüküm süren  Anadolu Selçuklularının  bize bıraktığı en önemli miraslardan biridir. Osmanlı da bunu inşa eden yapılarda varlığını sürdürür.

Bazı değişikliklerde 8 köşeli yıldız olarak  çıkarken, Osmanlı dönemi türbelerine  sadece  Osman Gazi ve I. Mehmet (Çelebi)’in türbelerinin – yani birinci ve ikinci kurucu olarak nitelendirilebilen padişahların – sekizgen olduğu görülmektedir.

Bu Selçuklu yıldızının kültürel açıdan ne kadar değerli ve süreklilik arz eden bir sembol sergileyen en önemli göstergelerinden biridir. Elbette şunu da belirtmem gerekiyor: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün  kabrinin çevresinde bulunan mermer de  sekizgendir .

Osmanlı’nın son günlerinde ve günümüzde bile sivil mimaride,  Selçuklu yıldızının  evlerinde sıklıkla yerleşik olarak bulunur. Özellikle tavanlarda, duvarlarda gerek kabartma parçaları işlemesi gibi mutlaka çıkıyor. Görsellik olarak da ayrı bir güzellik katıyor.

     

Bugün Türk Dünyası’nın en önemlilerinden birisi diyebileceğimiz bu yıl  Türmenistan Devlet Armasında  ve  sembol Bayrağında ,  Azerbaycan Devlet Armasında  ve  Bayrağında ,  TC Emniyet Genel Müdürlüğü  armada ve daha birçok yerde görebiliyoruz. Selçuklu yıldızı demek  Türk  demektir.

Evet, günlük yaşamımızda semboller onu an, her yerdeyken çıkarken, biraz daha uzaktan yaklaşmak lazım diye sembollere düşünüyorum. Baktığımızda anlamlandırabilmek lazım, bugün bir mesaj varsa bunu almak lazım. Selçuklu 8 Köşeli Yıldızının  yüklendiği her bir anlamı idrak miktarı temennisiyle…