Hakkâri – Sat Dağları Gevaruk Vadisi’nde bulunan kaya resimlerine, Gevaruk Kaya Resimleri adı verilmiştir. Bu resimler vadi boyunca yaklaşık 5 km kadar sürmektedir. Bölgedeki kaya resimleri 1956-58 yılları arasında Freh ve Uyanık tarafından bilim dünyasına duyurulmuştur.
İlk bulgularda 550 den fazla kaya resmi bulunmuştur. Aynı vadi içerisinde bir yan vadide, bir İngiliz ve Alman Dağcı kafilesi 625 kaya resmi bulmuşlardır. Daha sonra bölgede araştırmalar yapan Akok, çok sayıda kaya resmi keşfetmiştir. S.Akok’un ifadesine göre bu sayı 10,000’i aşkındır ve MÖ 10000-8000 yılları arasında yapıldığı ön görülmüştür.
Gevaruk Vadisi’nde dağ keçileri, insan figürleri ile tuzak sahneleri tasvir edilmiştir. Hakkari bölgesinde Beytüşşebab’ın (bugünkü şırnak sınırları nda) kuzeyinde Sak Köyü’ne ulaşan Uyanık, buradan hareketle Mezra Köyü’ne varmış ve köyün doğusunda Hazine Tepesi’nde çeşitli kaya resimleri keşfetmiştir. Burada bulunan kaya resimlerinin tarihlenmesi yapılmamıştır.
Bu bölgedeki Türk inanç sisteminin yansımaları, kaya resimleri, runik harşer, insan biçimli heykeller ve mezar taşlarında elde edilen veriler burada değerlendirilmiştir. Bölgenin zenginliği çalışmalarımızda bize daha çok şevk vermektedir. Stratejik gelişmeler bölgeyi daha önemli konuma getirdiği tartışılmaz bir gerçektir. Bölgedeki Türk kültür varlıklarını yok olmadan belirlemeye, kayıt altına almaya gayret etmekteyiz. Hiç şüphesiz kaydedilmesi kadar, korunup gelecek kuşaklara en azından şimdiki durumları ile ulaştırmak milli bir görevdir.
Doç. Dr. Alpaslan Ceylan’ın
“Doğu Anadolu’da Kaya Resimlerinin Türk Tarihi Açısından Önemi” makalesinden / Kazım Mirşan
