Avrupa Birliği’nin (AB) uydu izleme sistemi Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin verilerine göre, küresel ortalama yüzey sıcaklığında 1967’den beri artış eğilimi görülüyor.
Ağırlıklı olarak insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin etkileri giderek artarken, küresel sıcaklık artışı son yıllarda tarihi seviyelere ulaştı.
Küresel sıcaklıklarda özellikle son yıllarda yaşanan artış dikkati çekerken, yüzey sıcaklığının 1850-1900 yıllarını kapsayan sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,5 derece üzerinde olduğu 2024 kayıtlardaki en sıcak yıl oldu.
Kritik eşik
2024 yılında, Paris Anlaşması’nda kritik eşik olarak belirlenen 1,5 derecelik sıcaklık artışı ilk kez aşıldı. Geçen yıl küresel ortalama sıcaklık 15,1 derece olarak ölçüldü. Bu değer, 2023’teki artışın 0,12 derece üzerinde kaydedildi.
Küresel yüzey sıcaklığı, 2023’te sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,4 derece ve 2022’de 1,1 derece üzerinde gerçekleşmişti.
Yüzey sıcaklığı 1967’de ise ortalamanın sadece 0,2 derece üzerinde gerçekleşmişti.
Uzmanlar, 1,5 derece sınırının aşılmasının iklim açısından kritik bir eşik olduğu konusunda uyarırken, sıcaklık artışlarının şiddetli hava olaylarını, kuraklıkları ve ekosistem üzerindeki riskleri artırdığına işaret ediyor.
En sıcak dönem
NASA verileri de 2024’te ortalama yüzey sıcaklığının kayıtlardaki en yüksek seviyeye ulaştığını teyit etti. Geçen yılın yarısından fazlasında, ortalama sıcaklıklar referans değerin 1,5 derece üzerinde kaldı.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) verilerine göre, 2015-2024 en sıcak dönem olarak kayıtlara geçti.
Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayımlanan ayrı bir çalışma ise 2024’te okyanusların ısınmasının rekor sıcaklıkların yaşanmasında kilit rol oynadığını ortaya koydu.
Küresel ısınmanın neden olduğu fazla ısının yaklaşık yüzde 90’ı okyanuslarda depolandığı için okyanus ısı içeriğinin iklim değişikliğinin en kritik göstergelerinden biri olarak kabul edildiği belirtildi.
En sıcak üçüncü haziran
Öte yandan, geçen ay dünyada kayıtlardaki en sıcak üçüncü haziran ayı olurken ortalama sıcaklıklar 16,46 derece olarak ölçüldü. Haziran ayındaki sıcaklıklar, sanayi öncesi dönem ortalamasının 1,3 derece üzerinde gerçekleşti.
Söz konusu dönemde Avrupa’da yüzey sıcaklık ortalaması haziranda 18,46 derece ölçülürken, kıta için kayıtlardaki beşinci en sıcak haziran ayı oldu.
Sıcaklık 23 ilde 40 dereceyi aştı
Hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyrettiği yurt genelinde öğleye kadar olan sıcaklıklar 23 ilde 40 derecenin üzerini gösterdi.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde yer alan bugünkü verilere göre, sıcaklıklar, mevsim normallerinin 6 ila 12 derece üzerinde seyrediyor.
En yüksek sıcaklık Şırnak’ta
Türkiye’de hava sıcaklıklarının Avrupa’nın birçok bölgesinden daha yüksek seyrettiği bu dönemde, 09.00 ile 13.00 saatleri arasında 23 ilde sıcaklık 40 derecenin üzerinde ölçüldü.
En yüksek sıcaklık Şırnak’ta 47,8 derece olarak kayıtlara geçti. Bunu 46,5 dereceyle Mardin, 45,7 dereceyle Siirt izledi.
Sıcaklara mola
AKOM’un duyurusuna göre bölgeyi kavuran ve mevsim normallerinin 6 ila 10 derece üzerinde seyreden sıcaklıklar yarından itibaren etkisini kaybedecek. Yarın İstanbul’da hem sıcaklıkların 30-31 dereceye gerilemesi hem de gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor.
Yangınlarda son durum
Aşırı sıcaklar ve insan faktörlü etkenler nedeniyle haftalardır orman yangınları devam ediyor. Ülkenin farklı bölgelerinde peş peşe yangınlar çıkarken; Bursa yangını 4. gününde devam ediyor. Karabük yangısı ise 7. gününde kontrol altına alındı.
Bursa’da alevler, tedbir amaçlı tahliye edilen Harmancık ilçesine bağlı kırsal Çakmak Mahallesi’ne yaklaştı.
‘FETÖ’ soruşturmaları nedeniyle kamudan ihraç edildiği öğrenilen Ufuk Aytekin, “Kasten Orman Yakma” suçundan tutuklandı.
Yangına su götürdükleri tankerin devrilmesiyle meydana gelen trafik kazasında ölen 2 kişinin cenazesi de toprağa verildi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, orman yangınlarıyla ilgili açıklamasında, 4 ildeki 5 yangının kontrol altına alındığını bildirdi. Bursa’daki yangına müdahale çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Yumaklı, “Devam eden sadece bir yangın var, o da Bursa’daki Harmancık yangını. 5 uçak, 30 helikopter ve 855 kara aracıyla yanan alana arkadaşlarımız müdahale ediyorlar. İnanıyorum ki bugün güzel haberi vereceğiz” ifadelerini kullandı.
Hacizli uçaklar
Türkiye orman yangınlarıyla mücadele ederken THK envanterindeki 8 adet yangın söndürme uçağının satışa çıkarıldığı, ancak alıcı bulamadığı öğrenildi. Gazeteci Murat Ağırel, uçakların uzun süredir hangarlarda beklediği, orman yangınlarının yoğunlaştığı yaz aylarında ise bu hayati araçların kullanılamadığını aktardı.
Kaynak: Kapsül.com
