Günümüzde birçok alanda gördüğümüz Selçuklu mimarisinin en önemli süsleme şekillerinde “8 Köşeli Selçuklu Yıldızı” ne anlama gelir, hiç düşündünüz mü?
Bazı rakamlar vardır günlük hayatımızda çok kullanırız; 7, 8, 12, 40 gibi . Geçmişteki çatlak inançların, kültürlerin bozulmasının sonucunda nesilden nesile, bir inançtan farklı bir inanca ya da bir milletten farklı bir millete geçmiş bu sembolik örnekler. 8 rakamı ise günümüzde bizim daha çok Selçuklu Yıldızı dediğimiz de aklımıza gelen bir sembol.
Hepimizin bildiği klasik bir tabirle Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapılarını Türklere açılan Selçuklular , Anadolu’ya Türklerin girişini daha da hızlandırmanın yanı sıra bıraktığı eserlerle bir anlamda Anadolu’nun Türk yurdunun olmasını sağladı.
Ancak bir bölgede tam anlamıyla bir milletin taşınmasına izin vermek sadece topraklara yerleşmekle olmaz, o bölgedeki insanların kültürünün sanatının da kalıcı olması gerekir ki, o topraklar yurt olabilsin. Selçuklular da Anadolu’da inşa edilmiş yapıya sahip eserlerle Anadolu’nun Türkleşmesi için çok sağlam ve başarılı bir temel attılar. Özellikle mimari, kültür ve sanat alanlarında bırakılan bu eserler Anadolu’nun Türk Tarihi görüşlerini oluşturdular.
Selçuklu Yıldızını Daha Çok Hangi Şehirlerde ve Yapılarda Görüyoruz?
Selçukluların inşa ettiği medrese, cami, türbe, kervansaray gibi birçok yapıda özellikle taş malzemeyi kullanmayı tercih ettiler ve bunların üzerinde de geometrik motifler işlediler. Bunlarda kazayağı gibi eski Türklerin değişimini değiştiren Şamanizm kökenli birçok iyileştirmenin yanı sıra herkesin İsrail topraklarındaki altı köşeli yıldız yani Davud Yıldızı ya da Süleyman Mührü ile karıştırdığımız sekiz köşeli iç geçmiş iki kareden oluşan Selçuklu Yıldızı çok önemli bir yere sahiptir.
Anadolu’da biz bunu Selçuklu Yıldızı olarak bilirken, Orta Asya’da Türkistan Yıldızı olarak biliniyor. İslamiyet’te 8 cennetin olduğu ve 8 köşeli yıldızın da 8 cennet kapısının simgelendiği söyleniyor.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli şekilde bağlanması olan Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Antalya başta olmak üzere Anadolu’nun her yerinde bu sembolün olduğu yapılara rastlamak mümkündür. Darüşşifalardan tutun da camilerde, medreselerde, taç kapılarda hatta şadırvanlarda bile 8 köşeli yıldız kullanılmıştır.
İç içe geçen iki kareden oluşan Selçuklu yıldızının onun bir ucu bir erdemi simgeler. Bunlar sırasıyla; Merhamet, Şefkat, Sabretmek, Doğruluk, Sır Tutmak, Sadakat, Cömertlik ve Rabbine Şükretmektir.
Onun milletin yapısında belirli dönemlerinin simgesi olan semboller vardır. Selçuklu Yıldızı da XI. ve XIII. Yüzyıllar arasında Anadolu’da hüküm süren Anadolu Selçuklularının bize bıraktığı en önemli miraslardan biridir. Osmanlı da bunu inşa eden yapılarda varlığını sürdürür.
Bazı değişikliklerde 8 köşeli yıldız olarak çıkarken, Osmanlı dönemi türbelerine sadece Osman Gazi ve I. Mehmet (Çelebi)’in türbelerinin – yani birinci ve ikinci kurucu olarak nitelendirilebilen padişahların – sekizgen olduğu görülmektedir.
Bu Selçuklu yıldızının kültürel açıdan ne kadar değerli ve süreklilik arz eden bir sembol sergileyen en önemli göstergelerinden biridir. Elbette şunu da belirtmem gerekiyor: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kabrinin çevresinde bulunan mermer de sekizgendir .
Osmanlı’nın son günlerinde ve günümüzde bile sivil mimaride, Selçuklu yıldızının evlerinde sıklıkla yerleşik olarak bulunur. Özellikle tavanlarda, duvarlarda gerek kabartma parçaları işlemesi gibi mutlaka çıkıyor. Görsellik olarak da ayrı bir güzellik katıyor.
Bugün Türk Dünyası’nın en önemlilerinden birisi diyebileceğimiz bu yıl Türmenistan Devlet Armasında ve sembol Bayrağında , Azerbaycan Devlet Armasında ve Bayrağında , TC Emniyet Genel Müdürlüğü armada ve daha birçok yerde görebiliyoruz. Selçuklu yıldızı demek Türk demektir.
Evet, günlük yaşamımızda semboller onu an, her yerdeyken çıkarken, biraz daha uzaktan yaklaşmak lazım diye sembollere düşünüyorum. Baktığımızda anlamlandırabilmek lazım, bugün bir mesaj varsa bunu almak lazım. Selçuklu 8 Köşeli Yıldızının yüklendiği her bir anlamı idrak miktarı temennisiyle…
Kaynak: rehbername.com
